SÜTÜN HİKAYESİ

2018 yılında Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde Cemsiz 7 yıl Bisiklet Turumda Gazimağusa'da yorucu günde süt ürünleri satan dükkanda kavanozda koyun yoğurdu yemiştim, çocukluğumdaki yoğurdu hatırlamıştı harikaydı, yoğurt denince aklagelen endüstriyel market yoğurdu ve evde yapılan yoğurt, marketten aldığımız kutu sütten evde yoğurt yapılamıyor, evde yoğurt yapmak için sokak sütçüsünden aldığım sütle evde yoğurt yapma çalışmasına başladım, işi bir tık ileri götürerek fırında yoğurt yapmaya başladım, yoğurdun güzel olması için sütün kaliteli olması gerektiğini keşfettim, bu arada yaptığım araştırmalarımda sütün yoğurda dönüşmesi aşamasındaki yolculuğunu sizlerle paylaşmak istedim, umarım sizlere de faydalı olur,
önce hepimizin bildiği sütün küçük ve büyükbaş hayvanlardan elde edildiğini yazayım, küçükbaş hayvanlar Koyun ve Keçi olurken, anlatacağımız ana konumuz büyükbaş hayvanlar, bu gruba at,eşek,deve de sayılırken bizim anlatacağımız Sığır ve Manda olduğunu belirtiyorum,
önce besicilerin ve büyükbaş hayvanlarla uğraşanların terimlerini açıklamalı yazayım, sığır grubu sırası ile
BUZAĞI : 6 aydan küçük yavrusuna,
DANA : 6 ay- 15 arası erkek Buzalara,
DÜVE: Henüz Buzalamamış dişi sığırlara,
TOSUN : 15 aydan büyük, 2 yaşından küçük erkek sığırlara,
İNEK : 2 yaştan büyük dişi sığırlara,
BOĞA : 2 yaşından büyük erkek sığırlara,
ÖKÜZ: Kısırlaştırılmış boğalara deniyormuş,
LAKTASYON : ineğin doğumundan süt salgısının başladığından kesilene kadarki süre genelde 300 gün civarı,
yine yetkililer 10 ay sağılan hayvan yorulmuştur, süt yapan organlarının dinlenmesi gerekir, yediği yem kendisi ve karnındaki yavrusu gelişmesine kullanmış olur dediler,
Büyükbaş hayvan pazarlarında et amacıyla hayvan alım satımında 3 ana kategori konuşuluyormuş, Düve, Dana, Sığır,
Büyükbaş hayvanlarda 3 gruba ayrılıyor, 1- sütü için beslenen.2- Eti için beslenen, 3- eti ve sütü için beslenen (kısaca KOMBİNE IRK deniyor)
2. grup eti için beslenen büyükbaşa örnek Angus,
1. gruba sütü için yetiştirilen büyük başlardan başlıcaları Montafon, Holstein, Simental, Jersey,
3. gruba Kombine ırka giren büyükbaşlar Montafon - Holstein- Simental
Montafon : canlı ağırlığı 600-700 kg. olan, sığır hastalığı ve virüslere karşı bağışıklık sisteminin kuvvetli olması, bol sütünün yanında iriliği nedeniyle eti içinde besleniyormuş, yıllık süt 6 ton civarı,sütün yağ oranı %4
Holstein : siyah, alaca, beyaz, kahverengi, ana vatanı Hollanda, canlı ağırlığı 750-800 kg. %3,5 - 4 yağ oranı 8 ton civarı yıllık süt üretimi olan Holstein aynı zamanda eti içinde besleniyormuş,
Jersey : İngiltere Fransa arasındaki jersey adasından dünyaya yayılmış, canlı ağırlığı 350 kg. civarı, sütün yağ oranı %6 olarak oldukça yüksekmiş, yılık 5 ton civarı süt üretimi yapan jersey soğuk memleketler yaşayabilme özelliği de varmış,
Simental : Anavatanı İsviçre canlı ağırlığı 1300 kg. civarı olabiliyor, yıllık 5 ton süt üretimi yapıyor, sütün yağ oranı %4.1 bağışıklık sistemi güçlü olduğundan hem sütü hem eti için besiciler tercih ediyormuş, konumuz süt ve büyükbaşlardan manda haricindeki önemli büyükbaşlar hakkında bilgileri sizlerle paylaştım, burada ortak nokta büyükbaş hayvanların beslenmesi, barınması, motivasyonlarının yüksek olması, veteriner kontröllerinin zamanında yapılması süt verimi, yağ, proteini yukarıya doğru çekerken, aksinde ise sütün verimi, yağı, proteini düşeceğini işin uzmanlar söylüyor,
Manda : eti, sütü ve gücünden faydalandığımız Mandanın yavrusuna Malak, Mandaya camız, kömüş de deniyormuş, derisi, kara, siyah, derisi sığıra göre daha kalın, erkeği daha ağır 1 ton civarı, dişisi 700 kg. civarı, dişisi ve erkeğinde boynuzu var, eti, sütü, derisi ve gücü için beslendiğinden kombine ırk deniliyor, terleme organları sığırdan daha az olduğu için ayrıca derisinin kara olması 30 derece üstü sıcak havalarda, ve sineklerden korunmak için sulak yerde vücudunu çamura buladığını öğrendim, eğer yaşadığı yerde dere gibi bir yer yoksa mandanın sağlıklı olması için içine gireceği havuz, veya altında duracağı fiskiye sisteminin kurulmasını söylediler, ayrıca soğuk havalardan da etkilendiğini öğrenince manda hakkında çok bilgimizin olmadığını öğrenmiş oldum, manda sütü yıllık 5 ton civarı, sütün yağı %8 in üzerinde bu özelliği nedeniyle Afyon kaymağının ana hammaddesinin manda kaymağı olduğunu, etininde ağırlıkla sucuk yapımında kullanıldığını öğrendim,
sütün hikayesindeki süt temel gıda maddelerimizden biri, içinde başlıca Laktoz- Kazein- Kalsiyum- Fosfor- amino asitler, yağ asitleri içerirmiş, Kazein diğer adı süt proteini, Laktoz diğer adı süt şekeri, Kalsiyum kemiklerin ve dişlerin güçlenmesini sağlayan, sinir uçlarını uyaran, kalp kasını ve atışını düzenleyen minarel, fosfor vücudumuz için yararlı bir minarel, sütün hikayesini yazmak çok geniş ve detayları olan, herkesin çeşitli oranlarının olduğu,yine herkesin çeşitli bilgilerinin olduğunu gördüm,
son zamanlarda Tarım ve Orman Bakanlığı destekli ARİ işletmelerde çiğ süt ve süt ürünlerinin yapılarak tüketiciye sunulduğunu görüyorum, Ari işletmesi Karantina ünitesine sahip, hayvanları kayıt altına alınmış, asgari teknik ve hijyenik şartlara tüm hayvanları şap, Tüberküloz ve Bruselloz ile mücadele yönetmelikleri gereğince laboratuvar kontrolleri sonucu bu hastalıkları taşımadıkları belirlenen hayvancılık işletmelerine hastalıklardan ARİ İŞLETME denilmektedir. kısaca resmi kurumlarca denetlenen işletmeler, bu işletmelerden alınan çiğ sütler işletmeden el değmeden ambalajlı olarak soğuk havalı araçlarla kapıda teslim ediliyor, sıhhi, hijyenli güzel bir çalışma,
SONUÇ olarak süt ürünlerini başta yoğurt, sütlaç, puding, Kaşar, beyaz peynir, tereyağ, kaymak olmak üzere ama evde yaparak ama satın alarak tüketimini yapmamız gerekiyor derim, bunun içinde Ari işletmelerden, sokak sütçüsünden, yada marketten tercih sizin, umarım yazı sizler için faydalı olmuştur. başka bir yazıda buluşmak üzere iyi günler. 07 Şubat 2021

TARİH: 
2021

Yorum Yazabilirsiniz ...

Yasal Uyarı

Bu İnternet Sitesi içeriğinde yer alan tüm eserler (yazı, resim, görüntü, fotoğraf, video, müzik vb.) www.bisiklethobimiz.com’a ve Coşkun ORTAÇAKIROĞLU'na ait olup, 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu kapsamında korunmaktadır. Bu hakları ihlal eden kişiler, 5846 sayılı Fikir ve Sanat eserleri Kanunu ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanununda yer alan hukuki ve cezai yaptırımlara tabi olurlar. www.bisiklethobimiz.com’a ve Coşkun ORTAÇAKIROĞLU ilgili yasal işlem başlatma hakkına sahiptir.